Grafmonumenten en uitvaarten in tijden van Corona

Uitvaarten en grafmonumenten – hoe gaat dat nu?

De wereld staat op zijn kop door Corona. U mag geen handen meer schudden, moet op minimaal 1,5 meter afstand blijven van anderen, het advies is om zoveel mogelijk thuis te blijven. En als er al mensen langs komen mogen dat er niet meer dan 3 zijn. Iedereen wordt met deze regels en beperkingen geconfronteerd. Als heeft de ene bedrijfstak daar meer last van dan de andere.

Grafmonumenten en grafstenen

Natuurlijk heb ik zelf als grafkunstenaar ook de nodige maatregelen moeten nemen om geïnteresseerden zo veilig en aangenaam mogelijk volgens de Corona richtlijnen te kunnen  ontvangen. Behalve het zoveel mogelijk volgend van de richtlijnen geeft een plexiglasscherm dat boven de bespreektafel hangt extra bescherming.  Mijn werk als ontwerper van grafmonumenten kan, iets aangepast, gewoon doorgaan.

Uitvaarten en begrafenissen

Levenstradities veranderen niet zo maar: en één van de allerbelangrijkste tradities is wel om op een gepaste manier afscheid te nemen van een dierbare of geliefde met een mooie sfeervolle uitvaart. Hoe organiseer je zoiets momenteel?

Aangepaste regels voor de uitvaartbranche

Op 23 maart besloot de regering dat bijeenkomsten uit maximaal drie personen mochten bestaan. Het was een van de belangrijkste richtlijnen in het pakket maatregelen om het coronavirus in te dammen.  Maar een uitvaart waar slechts 3 personen bij mogen zijn zou te onmenselijk zijn en waarschijnlijk grote weerstand oproepen, vandaag dat voor de uitvaartsector een ander aantal geldt. 

Maximaal 30

Ook begrafenissen en uitvaarten moeten behóórlijk afgeslankt worden. De regel voor de uitvaartsector is dat er maximaal dertig mensen aanwezig mogen zijn op een uitvaart, begrafenis of crematie. En ook daar gelden de standaard beperkende maatregelen van afstand houden en geen handen schudden. Al met al is het letterlijk een afstandelijke bedoening. Zelfs het vertrouwde bakkie troost met cake is geschrapt.

Hoe goed bedoeld ook, soms leidt het tot onwezenlijke situaties. Nabestaanden reizen samen in één auto naar het uitvaartcentrum. Daar moet de uitvaartverzorger hen er op wijzen om minimaal 1,5 meter uit elkaar te blijven….

Buiten wachten

De uitvaartverzorger probeert de uitvaart zoveel mogelijk telefonisch te bespreken. Als hij bij mensen thuis komt om het lichaam op te halen mag er maar een beperkt aantal mensen in de woning zijn. De overige mensen worden vriendelijk verzocht buiten te wachten.

Verdriet en niet mogen troosten

Dat is misschien nog wel het aller moeilijkste aan de nieuwe situatie: iemand die je dierbaar is verdriet zien hebben en deze niet mogen troosten. Geen arm om iemand heen kunnen slaan, geen hand mogen leggen op iemands schouder. Al die kleine intieme gebaren van liefde en troost om het verdriet om verlies wat te verzachten. Het mag nu helaas allemaal niet. Voor zowel nabestaanden als uitvaartverzorgers voelt het koud, tegennatuurlijk en soms hartverscheurend om afstand te moeten bewaren. Eigenlijk is het niet te doen.

Teleurstellend

Voor de meeste nabestaanden is het erg teleurstellend hoe een uitvaart nu georganiseerd is. Het is totaal anders dan we gewend zijn en wat we er van verwachten. Ook de uitvaartverzorgers zelf ervaren het als tegengesteld aan hoe het zou moeten. Het went niet.

Het voelt koud  en ongastvrij om nabestaanden en vrienden van een uitvaart weg te moeten sturen zonder het gebruikelijke kopje troostrijke koffie of thee.  Ook het persoonlijk bijstaan door de uitvaartverzorger van de nabestaanden is nu niet mogelijk. Het delen van verdriet en begripvolle woorden via de telefoon zijn toch heel anders. Het haalt het niet bij persoonlijk contact.

Op afstand meekijken

Doordat er maar maximaal 30 mensen aanwezig mogen zijn is er meestal alleen maar ruimte voor de direct betrokkenen en de naaste familieleden. Er is in de praktijk nauwelijks ruimte voor andere nabestaanden en vrienden. Hoewel bijna iedereen dat begrijpt is dat letterlijk “afstandelijke” voor de meesten teleurstellend.

Vaak helpt nieuwe technologie zoals Skype waar mensen live kunnen meekijken en opnames op Youtube die later terug bekeken kunnen worden. Meestal is dat een service die uitvaartverzorgers gratis aanbieden.

Bijzondere uitvaart

Hoewel de mogelijkheden beperkt zijn, is het toch nog steeds mogelijk om een bijzondere persoonlijke uitvaart te organiseren. Dat vraagt om creativiteit en vindingrijkheid van een ervaren uitvaartverzorger om binnen de beperkte mogelijkheden toch iets moois te organiseren.

Later opnieuw?

Het natuurlijk mogelijk om straks als de corona maatregelen voorbij zijn een nieuwe herdenking te organiseren. De meeste uitvaartorganisaties willen daar vast aan meewerken. Of uitvaartverzekeringen daar aan mee willen werken is natuurlijk wel een belangrijke vraag. Maar hoe dan ook: een herdenking achteraf is toch anders dan een persoonlijke uitvaart . Op dit moment is nog onbekend wanneer de regels versoepeld zullen worden.

Afscheid vanuit de auto

U kunt nog steeds bij begrafenis of uitvaart bijwonen, maar meestal zal dat alleen op een afstand kunnen. In sommige gevallen organiseren uitvaartondernemers een drive-thru waarbij nabestaanden met de auto langs de kist rijden om afscheid te nemen. Echt een gelukkige oplossing lijkt ons dat niet.

Jeroen Stok

Dit artikel werd geschreven door Jeroen Stok, kunstenaar van RVS tuinbeelden en moderne kunstwerken die ook persoonlijke grafkunstmonumenten in opdracht maakt. 

Memorabel Afscheidsmonumenten – Jeroen Stok

Moezelstraat 72

8226LB Lelystad

06-49 351 338